DELİRYUM VE BİLİŞSEL BOZUKLUK

NEDEN ÖNEMLİ?

Deliryum ve Demans gibi bilişsel sorunlar, Acil Servise (AS) başvuran Yaşlı Yetişkinlerde yaygındır. Acil servise başvuran yaşlı yetişkinlerin %20’ye kadarında bir dereceye kadar önceden var olan bilişsel bozukluk vardır.¹ Deliryum, acil servisteki yaşlı hastaların yaklaşık %10’unu etkiler. Acil serviste uzun süre kalmak, hassas kişilerde deliryum gelişimi ile ilişkilidir.³

Deliryum, üç kat artmış mortalite ile ilişkilidir. Ayrıca, hızlanmış işlevsel gerileme, hızlanmış bilişsel gerileme ve hastanede daha uzun süre kalışlarla da ilişkilidir.^4,5

Acil serviste deliryumun %50’den fazlasının saptanamadığı ve deliryumun bu şekilde gözden kaçırılmasının 3 aylık mortalitede 3 kat artış ile ilişkili olduğu gösterilmiştir.⁶

DELİRYUM VEYA BİLİŞSEL SORUNLARI OLAN YAŞLI YETİŞKİNLERİ NASIL TANIYABİLİRİZ?

Deliryumu olan kişileri belirlemek için 4AT gibi bir araç kullanın ve bunu erken değerlendirme, belirlenmiş alanlarda yönetim, hedefe yönelik değerlendirme ve hızlandırılmış yatış gibi bakımla ilgili eylemlerle ilişkilendirin.

NE YAPABİLİRİZ?

1. Çok bileşenli girişimler ve düzenli yeniden oryantasyon yoluyla deliryumlu veya deliryum geliştirme riski taşıyan hastaları yönetin. Deliryumun potansiyel nedenlerini belirlemeyi ve bu nedenleri düzeltmeyi amaçlayan, ilaçların gözden geçirilmesini de içeren yapılandırılmış bir değerlendirme gerçekleştirin. Bu sürece yardımcı olmak için kontrol listeleri kullanılabilir.^15,16
2. Bilişsel bozukluğu olan yaşlı kişilerde ağrının değerlendirilmesine yardımcı olmak için uygun yardımcı materyalleri kullanın, örn. PAINAD.¹⁷
3. Hastalarda bilişsel bozuklukla ilişkili davranış bozukluğu veya ajitasyon varsa, birinci basamak olarak farmakolojik olmayan tedavi yöntemlerini deneyin.^19,20,21,22 Fiziksel kısıtlamalar kullanılmamalıdır.
4. Sedasyon için temkinli bir yaklaşım uygulayın ve yalnızca farmakolojik olmayan yaklaşımlar başarısız olduğunda kullanın. Bireysel hastaya göre uyarlanmış ilaç seçimi ile ilk etapta oral ilaçları kullanın. IM/IV sedasyona geçme kararı kıdemli bir doktor tarafından verilmeli ve yerel ve ulusal sedasyon kılavuzu izlenerek hastanın uygun şekilde izlenebileceği ve hava yolu desteğinin mevcut olduğu bir alanda uygulanmalıdır.
5. Acil serviste bilişsel bozukluğu olduğu tespit edilen hastaları, yatarak tedavi için yerel yapılandırılmış bakım yolları ile veya taburculuk hakkında daha fazla araştırma için aile hekimleri ile iletişime geçin.²¹
6. Deliryuma yönelik tanı araştırmalarını hastanın bireysel öyküsüne ve fizik muayene bulgularına göre uyarlayın.

Acil Serviste bilişsel bozukluk ve/veya deliryumun belirlenme kılavuzu

Araçlar

• Scottish Intercollegiate Guidelines Network Delirium Guideline (SIGN) 2019
• 4AT rapid clinical instrument for delirium detection
• Alzheimer Europe – advocacy agency for European people living with Dementia
• Delirium Pathways in Hospital - Hospital Elder life programme
• Delirium Resources NIDUS – Network for Investigation of Delirium: Unifying Science

BİLGİ

Bu eğitim materyali, Avrupa Acil Tıp Derneği (EUSEM) ile Avrupa Geriatrik Tıp Derneği (EuGMS) arasındaki bir işbirliği olan Avrupa Geriatrik Acil Tıp Çalışma Grubu tarafından geliştirilmiştir. Daha fazla bilgi için lütfen geriEMEurope.eu adresini ziyaret edin ve bizi Twitter’da takip edin: @geriEMEurope.

Türkçe çeviri: Doç. Dr. Ramazan GÜVEN

Kaynaklar

1. Hustey, Fredric M. et al. The prevalence and documentation of impaired mental status in elderly emergency department patients. Annals of Emergency Medicine, Volume 39, Issue 3, 248 - 253.
2. Han J.H., Wilson A., Ely E.W. Delirium in the older emergency department patient: A quiet epidemic. Emerg. Med. Clin. North. Am. 2010;28:611–631. doi: 10.1016/j.emc.2010.03.005.
3. Bo M., Bonetto M., Bottignole G., Porrino P., Coppo E., Tibaldi M., Ceci G., Raspo S., Cappa G., Bellelli G. Length of Stay in the Emergency Department and Occurrence of Delirium in Older Medical Patients. J. Am. Geriatr. Soc. 2016;64:1114–1119. doi: 10.1111/jgs.14103.
4. Émond M., Grenier D., Morin J., Eagles D., Boucher V., Le Sage N., Mercier É., Voyer P., Lee J.S. Emergency Department Stay Associated Delirium in Older Patients. Can. Geriatr. J. 2017;20:10–14. doi: 10.5770/cgj.20.246.
5. Han J.H., Eden S., Shintani A., Morandi A., Schnelle J., Dittus R.S., Storrow A.B., Ely E.W. Delirium in older emergency department patients is an independent predictor of hospital length of stay. Acad. Emerg. Med. 2011;18:451–457. doi: 10.1111/j.1553-2712.2011.01065.x.
6. Han J.H., Shintani A., Eden S., Morandi A., Solberg L.M., Schnelle J., Dittus R.S., Storrow A.B., Ely E.W. Delirium in the emergency department: An independent predictor of death within 6 months. Ann. Emerg. Med. 2010;56:244–252.e1. doi: 10.1016/j.annemergmed.2010.03.003.
7. O’Sullivan D, Brady N, Manning E, O’Shea E, O’Grady S, O’Regan N, et al. Validation of the 6-Item cognitive impairment test and the 4AT test for combined delirium and dementia screening in older emergency department attendees. Age Ageing 2018;47(1):61-8.
8. Bellelli G, Morandi A, Davis DH, Mazzola P, Turco R, Gentile S, Ryan T, Cash H, Guerini F, Torpilliesi T, Del Santo F, Trabucchi M, Annoni G, Maclullich AM. Validation of the 4AT, a new instrument for rapid delirium screening: a study in 234 hospitalised older people. Age Ageing. 2014 Jul; 43(4):496-502.
9. Bédard C., Voyer P., Eagles D., Boucher V., Pelletier M., Gouin E., Berthelot S., Daoust R., Laguë A., Gagné A., et al. LO57: Validation of the Ottawa 3DY in community seniors in the ED. CJEM. 2017;19:S47. doi: 10.1017/cem.2017.119.
10. Carpenter C.R., Bassett E.R., Fischer G.M., Shirshekan J., Galvin J.E., Morris J.C. Four Sensitive Screening Tools to Detect Cognitive Dysfunction in Geriatric Emergency Department Patients: Brief Alzheimer’s Screen, Short Blessed Test, Ottawa 3DY, and the Caregiver-completed AD8. Acad. Emerg. Med. 2011;18:374–384. doi: 10.1111/j.1553-2712.2011.01040.x.
11. Inouye S.K., van Dyck C.H., Alessi C.A., Balkin S., Siegal A.P., Horwitz R.I. Clarifying confusion: The confusion assessment method. A new method for detection of delirium. Ann. Intern. Med. 1990;113:941–948. doi: 10.7326/0003-4819-113-12-941.
12. Han J.H., Wilson A., Vasilevskis E.E., Shintani A., Schnelle J.F., Dittus R.S., Graves A.J., Storrow A.B., Shuster J., Ely E.W. Diagnosing delirium in older emergency department patients: Validity and reliability of the delirium triage screen and the brief confusion assessment method. Ann. Emerg. Med. 2013;62:457–465. doi: 10.1016/j.annemergmed.2013.05.003.
13. Han, Jin H. et al. A quick and easy delirium assessment for nonphysician research personnel. The American Journal of Emergency Medicine, Volume 34, Issue 6, 1031 - 1036.
14. LaMantia MA, Messina FC, Hobgood CD, Miller DK. Screening for delirium in the emergency department: a systematic review. Annals of Emergency Medicine 2014;63(5):551-60.e2.
15. Martinez F, Tobar C, Hill N. Preventing delirium: should nonpharmacological, multicomponent interventions be used? A systematic review and meta-analysis of the literature. Age & Ageing 2015;44(2):196-204.
16. Siddiqi N, Harrison JK, Clegg A, Teale EA, Young J, Taylor J, et al. Interventions for preventing delirium in hospitalised nonICU patients. Cochrane Database of Systematic Reviews 2016, Issue 3.
17. Warden V, Hurley AC, Volicer L. Development and psychometric evaluation of the Pain Assessment in Advanced Dementia (PAINAD) scale. J Am Med Dir Assoc. 2003 Jan-Feb; 4(1):9-15.
18. National Clinical Guideline Centre (UK). Delirium: Diagnosis, Prevention and Management. London: Royal College of Physicians (UK); 2010 Jul. (NICE Clinical Guidelines, No. 103.) 12, Treatment of delirium: non-pharmacological (hospital setting) (Accessed 5/9/2019).
19. Abraha I., Trotta F., Rimland J.M., Cruz-Jentoft A., Lozano-Montoya I., Soiza R.L., Pierini V., Dessì Fulgheri P., Lattanzio F., O’Mahony D., et al. Efficacy of Non-Pharmacological Interventions to Prevent and Treat Delirium in Older Patients: A Systematic Overview. The SENATOR project ONTOP Series. PLoS ONE. 2015;10 doi: 10.1371/journal.pone.0123090.
20. Abraha I., Rimland J.M., Trotta F., Pierini V., Cruz-Jentoft A., Soiza R., O’Mahony D., Cherubini A. Non-Pharmacological Interventions to Prevent or Treat Delirium in Older Patients: Clinical Practice Recommendations The SENATOR-ONTOP Series. J. Nutr. Health Aging. 2016;20:927–936. doi: 10.1007/s12603-016-0719-9.
21. Schnitker L, Martin-Khan M, Beattie E, Gray L. What is the evidence to guide best practice for the management of older people with cognitive impairment presenting to emergency departments? A systematic review. Adv Emerg Nurs J. 2013 Apr-Jun;35(2):154-69.

İNDİRME

Posteri indir (pdf).

Poster ile ilgili akış şemasını indirin (pdf).

MEVCUT DİLLER