YAŞA / KIRILGANLIĞA GÖRE DÜZELTİLMİŞ RİSK SINIFLANDIRMASI

NEDEN ÖNEMLİ?

Yaşlı insanlar acil servise giderek daha fazla başvuruyor, genç hastalardan daha hastalar ve daha fazla gerilemeyi önlemek için özel dikkat gerektiren olumsuz sağlık sonuç riskileri yüksektir.

Yüksek riskli hastaların tanınması, yaşlı hastalarda genç hastalara göre daha zordur çünkü spesifik olmayan şikayetlerle (örneğin halsizlik veya düşme) başvururlar, değişen fizyoloji, komorbidite ve çoklu ilaç kullanımı nedeniyle yaşamsal belirtilerin yorumlanması karmaşıktır. Sıklıkla kullanılan triyaj sistemleri tarafından genellikle yetersiz triyajlanır ve NEWS gibi klasik risk sınıflandırma araçları yaşlı hastalarda düşük tahmin performansına sahiptir.

Kırılganlık erken fark edilirse, zamanında resüsitasyon, hedefe yönelik müdahaleler ve en uygun bakım düzeyine yönelik düzenleme, olumsuz sağlık sonuçları riskini sınırlayabilir ve acil servis personeli arasında hastanın tercihlerini değerlendirmeye dahil etme konusundaki farkındalığı artırabilir.

HANGİ RİSKLERİ SINIFLANDIRIYORUZ?

Kısa vadeli: Bilişsel bozukluk (deliryum dahil), hastane içi mortalite, planlanmamış önlenebilir yeniden başvurular, uzun süreli bakım tesisine yeni yatışlar.

Daha uzun vadeli: İşlevsel gerileme, yeni yatışlar, 3 ve 12 aylık mortalite.

OLUMSUZ SONUÇLAR AÇISINDAN YÜKSEK RİSK TAŞIYAN YAŞLI HASTALARI NASIL TANIYABİLİRİZİ?

Normal birincil (ABCDE) değerlendirme, vital bulguların yorumlanmasını etkileyen değişen fizyoloji ve çoklu ilaç kullanımı dikkate alındığı sürece yaşlı hastalar için de geçerlidir.

Acil serviste kullanıma uygun kırılganlık ve/veya bilişsel bozukluk ve/veya deliryum için tarama araçları: APOP, 6-CIT, 4-AT, Clinical Frailty Scale (CFS). Kapsamlı Geriatrik Değerlendirme (KGD) ve deliryum posterlerine bakın.

NE YAPABİLİRİZ?

1. Triyaj sistemleri: Triyaj sistemine bir mobilite ve/veya kırılganlık ölçüsü (Klinik Kırılganlık Ölçeği gibi) dahil etmeyi düşünün.

2. Başvuru şikayetini düşünün: Spesifik olmayan şikayetler (kendini iyi hissetmeme) hastane içi yüksek mortalite ile ilişkilidir.

3. Birincil (ABCDE) değerlendirme yapın. Fakat:

   • Vital bulguların yorumlanması: Hastaların bireysel referans (temel) değerlerini kontrol edin ve eğilimleri izleyin. Hastanın bireysel referans (temel) değerleri mevcut değilse:
   • Sistolik kan basıncı: Ortalama olarak 120 mmHg’nin (sepsiste) veya 110 mmHg’nin (travmada) altı, aksi ispatlanana kadar anormal kabul edilmelidir.
   • Kalp hızı: Ortalama kalp hızının 50 vuru/dk’nın altında veya 100 vuru/dk’nın üzerinde olması daha yüksek hastane içi mortalite ile ilişkilidir ve anormal olarak kabul edilmelidir.
   • Vücut ısısı: Normal veya düşük vücut ısısı, enfeksiyon/sepsis şüphesi olan hastalarda yüksek vücut ısıından daha yüksek mortalite ile ilişkilidir.
   • Organ yetmezliğinin klinik belirtilerini arayın: Artan solunum hızı, uzamış kapiller dolum süresi, zayıf periferik dolaşım veya azalmış idrar çıkışı, değişen mental durum (aşağıya bakınız):

4. Kırılganlık, bilişsel bozukluk, deliryum açısından değerlendirin (ve 1. ve 2. öneri ile birlikte kullanın.)

5. Hastaneden taburcu olmadan önce sosyal durumu, işlevsel durumu ve etkiyi değerlendirin.

Araçlar

Acil servisteki yaşlı hastalarda kırılganlık ölçüleri dahil edilerek veya özel olarak geliştirilerek potansiyel olarak risk sınıflandırmasını iyileştiren triyaj veya risk sınıflandırma araçları:

• RIGAMA score
• CAM-ICU
• 4-AT
• APOP
• CFS
• 6-CIT
• InterRAI ED Assessment System

BİLGİ

Bu eğitim materyali, Avrupa Acil Tıp Derneği (EUSEM) ile Avrupa Geriatrik Tıp Derneği (EuGMS) arasındaki bir işbirliği olan Avrupa Geriatrik Acil Tıp Çalışma Grubu tarafından geliştirilmiştir. Daha fazla bilgi için lütfen geriEMEurope.eu adresini ziyaret edin ve bizi Twitter’da takip edin: @geriEMEurope.

Türkçe çeviri: Prof. Dr. Zerrin Defne DÜNDAR

Kaynaklar

1. Hendin A, Eagles D, Myers V, Stiell IG. Characteristics and outcomes of older emergency department patients assigned a low acuity triage score. CJEM. 2018:1-8.
2. Grossmann FF, Zumbrunn T, Frauchiger A, Delport K, Bingisser R, Nickel CH. At risk of undertriage? Testing the performance and accuracy of the emergency severity index in older emergency department patients. Ann Emerg Med. 2012 Sep;60(3):317-25.e3. doi: 10.1016/j.annemergmed.2011.12.013. Epub 2012 Mar 7.
3. Nemec M, Koller MT, Nickel CH, Maile S, Winterhalder C, Karrer C, Laifer G, Bingisser R. Patients presenting to the emergency department with non-specific complaints: the Basel Non-specific Complaints (BANC) study. Acad Emerg Med. 2010 Mar;17(3):284-92. doi: 10.1111/j.1553-2712.2009.00658.x.
4. Warmerdam M, Stolwijk F, Boogert A, Sharma M, Tetteroo L, Lucke JA, Mooijaart SP, Ansems A, Esteve Cuevas LM, Rijpsma D and de Groot B. Initial disease severity and quality of care of emergency department sepsis patients who are older or younger than 70 years of age. PLoS ONE, 2017; 12(9): e0185214.
5. de Groot B, Stolwijk F, Warmerdam M, Lucke JA, Singh G, Abbas M, Mooijaart SP, Ansems A, Esteve Cuevas LM and Rijpsma D. The most commonly used disease severity scores are inappropriate for risk stratification of older emergency department sepsis patients: an observational multi-centre study. Scand J Trauma Resus Emerg Med, 2017; 25:91. DOI 10.1186/s13049-017-0436-3.
6. Blomaard LC, Speksnijder C, Lucke JA, de Gelder J, Anten S, Schuit CE, Steyerberg EW, Gussekloo J, de Groot B, Mooijaart SP. Geriatric screening, triage urgency and 30-day mortality in older Emergency Department patients. J American Geriatrics Soc, 1-8, 2020.
7. Romero-Ortuno R, Wallis S2, Biram R, Keevil V. Clinical frailty adds to acute illness severity in predicting mortality in hospitalized older adults: An observational study. Eur J Intern Med. 2016 Nov;35:24-34. doi: 10.1016/j.ejim.2016.08.033.
8. Malinovska A, Pitasch L, Geigy N, Nickel CH, Bingisser R. Modification of the Emergency Severity Index Improves Mortality Prediction in Older Patients. West J Emerg Med. 2019 Jul;20(4):633-640. doi: 10.5811/westjem.2019.4.40031. Epub 2019 Jul 2.

İNDİRME

Posteri indir (pdf).

MEVCUT DİLLER